Ιστορικά στοιχεία & παλιές φωτογραφίες για τον Ασπρόκαμπο

( Από την ιστοσελίδα www.psarikorinthias.gr )

Η έγκριτη ιστοσελίδα www.sikiona.gr του συνδημότη μας κ. Βασίλη Στεργιόπουλου πρόσφατα «ανέβασε» ένα εξαιρετικό αφιέρωμα για τον Ασπρόκαμπο, με χρήση κειμένων από το σπουδαίο βιβλίο του συγγραφέα της Σικυωνίας κ. Γιώργου Ν. Κασκαρέλη «ΕΠΙΤΟΜΗ & ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΗ  ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΣΙΚΥΩΝΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟ 5000 π.Χ. ΜΕΧΡΙ ΤΟ 2010 μ.Χ.» και φωτογραφίες από το οικογενειακό αρχείο της Ασπροκαμπίτισας κ. Γωγώς Πυργάκη.  Όλες οι φωτογραφίες είναι παλιές και κάθε μια απ’αυτές έχει τη δική της ιστορία και προκαλεί  τα ανάλογα συναισθήματα. Νομίζουμε όμως ότι η φωτογραφία με την παλιά λιμνούλα του Ασπροκάμπου στο «Λαιμό», που απομόνωνε τότε, το εκκλησάκι του Αγιογιώργη σαν νησάκι, προξενεί σήμερα μια ιδιαίτερη συγκίνηση…

Μετά από ειδική άδεια την οποία είχαν την ευγενή καλοσύνη να μας παραχωρήσουν τόσο ο κ. Στεργιόπουλος, όσο και ο κ. Κασκαρέλης, αναπαράγουμε σήμερα το μεγαλύτερο μέρος αυτού του αφιερώματος στον Ασπρόκαμπο, προσθέτοντας και κάποιες επιπλέον φωτογραφίες από το αρχείο της ιστοσελίδας μας.

Ευχή και επιθυμία της ιστοσελίδας μας είναι αυτό το αφιέρωμα να «αφυπνίσει» κάποιες συνειδήσεις συμπατριωτών μας από τον Ασπρόκαμπο,  προκειμένου μελλοντικά να δημιουργηθεί μια ειδική μόνιμη στήλη στην ιστοσελίδα μας που θα αφορά αποκλειστικά το όμορφο γειτονικό μας χωριό.

Κλείνοντας αυτήν την μικρή εισαγωγή, θα ήθελα να αφιερώσω – ελπίζω με την ανοχή σας – αυτό το άρθρο στη  μνήμη του Ασπροκαμπίτη παππού μου Γιάννη Θ. Πυργάκη (Φρίγγιλη) και στη μνήμη της επίσης Ασπροκαμπίτισας γιαγιάς μου Χριστίνας Θ. Παπαδοπούλου - Πυργάκη  

Γ.Σ.

        

                               
                                                                                            Γιάννης & Χριστίνα Πυργάκη (Φρίγγιλης)

 

 Ο ΑΣΠΡΟΚΑΜΠΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ

 

Aπόσπασμα από το βιβλίο του Γεωργίου Ν. Κασκαρέλη «Επίτομη και Χρονολογική Ιστορία της Σικυωνίας από το 5000 π.Χ. έως το 2010 μ.Χ.» συμπληρωθέν από τον συγγραφέα και με νεότερα στοιχεία.

 

Ο Ασπρόκαμπος βρίσκεται στους πρόποδες του όρους Γαβριά, και κάτω από το πρόβουνο Τσουρούμπι σε υψόμετρο 760 μέτρων και σε απόσταση 44 χιλιομέτρων από το Κιάτο και 25 χλμ από τη Νεμέα. Έχει 110 σπίτια από τα οποία κατοικούνται μόνιμα τα 80.
Το όρος Γαβριάς πήρε το όνομά του διότι πάνω σε αυτό βγαίνει το φυτό γαύρος.
Οι κάτοικοι ασχολούνται με τη γεωργία και κύρια με τις οιναμπέλους που καλύπτουν 1.700 στρέμματα. Από αυτά, τα 700 προέρχονται από αναδασμό της γης σε ομαδικό αμπελώνα που φυτεύτηκε το 1975 και παράγει το πασίγνωστο κρασί Νεμέας. Για το σκοπό της ομαδικής καλλιέργειας είχε συσταθεί ο συνεταιρισμός Ομαδικού Αμπελώνα Ασπροκάμπου που έλαβε δάνειο λήξης 12 ετών από την Αγροτική Τράπεζα. Η κοινή καλλιέργεια είχε ορισθεί υποχρεωτικά για μια δεκαετία.
Περίφημη είναι σήμερα η μονάδα παραγωγής του οινοποιείου Κατώγι-Στροφιλιά στον Ασπρόκαμπο.
Το μονοθέσιο σχολείο του χωριού κτίσθηκε το 1937 και σήμερα λειτουργεί σαν κέντρο εκπαίδευσης ανηλίκων. Το χωριό διαθέτει ποδοσφαιρική ομάδα τον Αθλητικό Όμιλο Ασπροκάμπου και ένα γήπεδο ποδοσφαίρου που στερείται χλοοτάπητος αλλά βρίσκεται σε πολύ καλή κατάσταση.

Στον Ασπρόκαμπο υπάρχουν ερείπια μεσαιωνικού πύργου στη βόρεια πλευρά του χωριού στην κορυφή λόφου κτισμένου με υλικά αρχαίου οικοδομήματος, ενώ το αρχαίο οικοδομικό υλικό που υπάρχει διάσπαρτο στο χώρο υποδηλώνει την ύπαρξη πολύ αρχαίου κτίσματος. Η θέση στην οποία βρίσκεται ο πύργος προσφέρει θαυμάσια θέα στην κοιλάδα της Στυμφαλίας.

Υπάρχουν, επίσης, έξω από το χωριό το φρούριο του Κοκκινόβραχου και στο όρος Γαβριά το άνω και κάτω φρούριο του Γαβριά.

Νότια του χωριού υπάρχει μεγάλο λιθάρι σαν βάθρο, που οι κάτοικοι το 1900 ονόμαζαν «γραμμένο λιθάρι» διότι στις πλευρές αυτού έχουν χαραχθεί γράμματα που έχουν σχήμα δυσανάγνωστης επιγραφής. Πάνω από το χωριό, στη θέση Πέρα Βρύση-Κοτρώνα και απέναντι στον κάθετο βράχο Γαυριά υπάρχει μια λευκή κυκλική σφραγίδα που οι κάτοικοι ονόμαζαν «άσπρη βούλα». Δεν έχει ακόμα εξακριβωθεί από ποιους και γιατί κατασκευάσθηκε. Εικάζεται ότι λειτουργούσε σαν ηλιακό ρολόι.

Πληθυσμός. Στην απογραφή Πουκεβίλ του 1815, ο Ασπρόκαμπος έχει 15 οικογένειες και περίπου 77 κατοίκους ενώ στη διάρκεια της Επανάστασης του 1821 και σύμφωνα με την  απογραφή του 1828 από την επιστημονική αποστολή του Γάλλου στρατηγού Μαιζώνα έχει 18 οικογένειες και 91 περίπου κατοίκους.
Το 1851 έχει 25 οικογένειες και 136 κατοίκους (Ιάκωβου Ραγκαβή, Τα ελληνικά, Τόμος Β’, Πελοπόννησος).
Στη συνέχεια, αρχίζει η άνοδος για να φθάσει τη μέγιστη δημογραφική ανάπτυξη το 1940 με 545 κατοίκους. Ο πληθυσμός έχει αυξηθεί και από τις μεταδημοτεύσεις.
Ήδη από τον 19ο αιώνα ο Ασπρόκαμπος είχε δεχτεί ένα κύμα νέων κατοίκων από την Αρκαδία που συνεχίσθηκε και στις αρχές του 20ού αιώνα με συνέπεια να υπερκαλύψει μαζί με την αύξηση των γεννήσεων τις απώλειες από την πρώτη μετανάστευση (1900-1924) προς τις ΗΠΑ, Καναδά και Αυστραλία.
Από την Αρκαδία ήλθε στον Ασπρόκαμπο στις αρχές του 20ου αιώνα και η οικογένεια του πρώην Υπουργού Γιάννη Ποττάκη.
Ακολουθεί η πτώση λόγω της εξωτερικής και εσωτερικής μετανάστευσης και της μείωσης των γεννήσεων για να περιορισθεί στους 226 στην απογραφή του 2001. Ένας από τους βασικούς λόγους της πληθυσμιακής παρακμής ήταν η εγκατάσταση στην Αθήνα οικογενειών που ανέδειξαν επιστήμονες, επιχειρηματίες και πολιτικούς.

- Με το Βασιλικό Διάταγμα της 28ης Απριλίου – 10ης Μαΐου 1834 (ΦΕΚ 19/8.1.1834) ο Ασπρόκαμπος υπάγεται στο Δήμο Στυμφαλίας με έδρα τη Ντούσα (Κεφαλάρι).
- Με το Βασιλικό Διάταγμα της 27ης Νοεμβρίου – 9 Δεκεμβρίου 1840 υπάγεται στο Δήμο Στυμφαλίας με έδρα το Μπάσι (Δροσοπηγή) και από το 1882 το Καλιάνι.
- Με το Β.Δ της 31.8.1912  (ΦΕΚ 262Α – 31.08.1912) ιδρύεται Κοινότητα με έδρα τον οικισμό Ασπρόκαμπος.
- Με το ΦΕΚ 105Α – 29.04.1949 η Κοινότητα υπάγεται  από τον καταργούμενο Νομό Αργολιδοκορινθίας στο Νομό Κορινθίας.
- Με το ΦΕΚ 244Α – 04.12.1997 η Κοινότητα καταργείται και ενσωματώνεται σαν τοπικό διαμέρισμα στον Καποδιστριακό  Δήμο Στυμφαλίας.
- Με το ΦΕΚ 87 Α΄/7.6.2010 (Νόμος Καλλικράτη 3852/4.6.2010) ο Ασπρόκαμπος υπάγεται σαν τοπική κοινότητα στο Δήμο Σικυωνίων.

Εκκλησίες. Στη νοτιοανατολική πλευρά του χωριού βρίσκεται η μητροπολιτική εκκλησία του Αγίου Νικολάου που κτίσθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα. Υπάρχουν και 4 εξωκκλήσια:
α) η Αγία Παρασκευή 500 μέτρα βόρεια του χωριού 
β) ο Προφήτης Ηλίας περί τα 800 μέτρα βόρεια
γ) ο Άγιος Παντελεήμονας περί τα 750 μέτρα επίσης βόρεια και
δ) ο Άγιος Γεώργιος περί τα 1.000 μέτρα νότια.

 

Ιστορικά στοιχεία. Το όνομα του χωριού οφείλεται στο άσπρο χώμα της περιοχής. Εκτιμάται ότι ο Ασπρόκαμπος ιδρύθηκε περί το 1800 διότι δεν αναφέρεται στην απογραφή του ενετού Γκριμάνι που έγινε το έτος 1700, αν και ορισμένοι τοποθετούν την ίδρυση του χωριού πολύ πριν από το 1800.
● 1821-1828. Οι Ασπροκαμπίτες πολέμησαν στην Επανάσταση του 1821 υπό τον Γεώργιο Νίκα ή Παπανίκα από την Καστανιά και υπό τον Αναγνώστη Πετιμεζά στην πολιορκία του Ακροκόρινθου, στην Τριπολιτσά, στο Αγιονόρι κατά του Δράμαλη και στις μάχες της Σικυωνίας. Πολέμησαν, επίσης, στην Ακράτα εναντίον των υπολειμμάτων του στρατού του Δράμαλη που ηγείτο ο Δελή Αχμέτ και στις μάχες εναντίον του Ιμπραήμ Πασά.

- Την 9.12.1824, ο στρατηγός Ιωάννης Μακρυγιάννης γράφει στον Γιάννη Γκούρα ότι "σήμερα επέρασεν και ο καπετάν Νάκος Πανουργιάς και ετράβηξε για το Κλημεντοκαίσαρι και ότι έγραψε στον Τσάμη Καρατάσο να πιάσει το Ψάρι και τον Ασπρόκαμπο και αυτός μένει στην ίδια θέσι, περιμένοντας απόκρισή του" (ΓΑΚ, Αρχείο Βλαχογιάννη 23, σελίδα 17). Πρόκειται για τη μεταφορά του εμφυλίου πολέμου στην Κορινθία. Οι ανωτέρω ανήκαν στους λεγόμενους "κυβερνητικούς" που αντιμάχονταν τους στρατιωτικούς υπό τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη.
Συμπερασματικά, στους τρεις εμφυλίους πολέμους στην Κορινθία οι Ασπροκαμπίτες βρέθηκαν τυχαία σε δύο αντίπαλα στρατόπεδα. Οι μεν να υπηρετούν υπό τους κυβερνητικούς και οι δε να είναι ενταγμένοι στο στρατόπεδο των Κολοκοτρωναίων.

- Την 16.3.1825 εκλέγεται στο Κιάτο παραστάτης της Κορινθίας ο Αναγνώστης Οικονομόπουλος από τον Άγιο Γεώργιο (Νεμέα) ο οποίος μετά την εκλογή του προτείνει στο Εκτελεστικό την στρατολογία των Κορινθίων σε τακτικό στρατό. Το αποτέλεσμα της εκλογής αναφέρει στον Ασπρόκαμπο ο Παναγιώτης Κωνσταντάρας που εκπροσωπεί το χωριό στη συνέλευση.
Την 11η Φεβρουαρίου 1826 στην  εκλογή πληρεξουσίων στο Σούλι για την Γ’ Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου τον Ασπρόκαμπο εκπροσωπεί ο Στάθης Αρβανίτης.
- Στον κατάλογο της 25ης Μαΐου 1826  περί στρατολογίας και τροφίμων για την αντιμετώπιση του Ιμπραήμ Πασά, ο Ασπρόκαμπος δίνει  3 στρατιώτες, 24 οκάδες αλεύρι και 2 σφακτά. Από αυτό συνάγεται ότι ναι μεν το χωριό δεν ανέδειξε οπλαρχηγούς, συμμετέχει, όμως, ενεργά στην Επανάσταση του 1821 με στρατιώτες και με τροφοδοσία των ελληνικών στρατευμάτων.

1844. Ο Ιωάννης Δ. Σταματάκης, στο βιβλίο του «Πίναξ Χωρογραφικός της Ελλάδος» γράφει ότι ο Ασπρόκαμπος απέχει με τα πόδια 1 ώρα και 15 λεπτά από την έδρα του Δήμου Στυμφαλίας που ήταν το 1844 η Δούσια (Κεφαλάρι).
1886. Ο Αντώνιος Μηλιαράκης στο βιβλίο του «Γεωγραφία Πολιτική Νέα και Αρχαία του Νομού Αργολίδος και Κορινθίας» γράφει ότι στον Ασπρόκαμπο όλοι οι λόφοι καλλιεργούνται με κριθάρι, όλη δε η γη κοντά στο χωριό, που είναι φυτεμένη με σποραδικά κείμενες πελώριες βελανιδιές, φαίνεται ότι ήταν κάποτε  μεγάλος δρυμός ο οποίος καταστράφηκε από πυρκαγιά. Σε απόσταση λίγων βημάτων υπάρχει μεμονωμένος βράχος πάνω στον οποίο είναι χαραγμένα γράμματα δυσανάγνωστης επιγραφής.
1901. Ο λοχαγός Πεζικού Ιωάννης Νουχάκης γράφει στο βιβλίο του “Χωρογραφία” ότι ο Ασπρόκαμπος κείται στη βορειοδυτική κορυφή του όρους Γαβριά από το οποίο πηγάζει το ρυάκι Καμπάσης που εκβάλλει στη Στυμφαλία. Απέχει με τα πόδια 1 ώρα και 10 λεπτά από τους Καλλιάνους και 10 ώρες και 50 λεπτά από την Κόρινθο.
1930. Το έτος αυτό ιδρύθηκε ο γεωργικός πιστωτικός συνεταιρισμός Ασπροκάμπου που μέχρι το 1940 είχε δώσει δάνεια στους συνεταίρους για την προμήθεια λιπασμάτων αξίας 20.817 δραχμών.  Μέχρι το 1940 είχαν κατατεθεί χρήματα για την αγορά συνεταιριστικής μερίδας 3.269,25 δρχ ενώ οφείλονταν 2.402,50 δρχ. Το τακτικό αποθεματικό του συνεταιρισμού ανερχόταν σε 3.269 δρχ και το έκτακτο σε 8,75 δρχ.
1940. Ο Ασπρόκαμπος έχει 100 οικογένειες από τις οποίες 97 είναι εντόπιες και 3 αρβανίτικες. Διαθέτει 20 πηγές επαφής και τρία φρεάτια  με βάθος από 4 έως 13 μέτρα και ύψος από 2 έως 5 μέτρα. Έχει 84 ημίονους, 13 άλογα, 22 φορβάδες, 20 όνους, 6 βόδια, 10 αγελάδες, 600 στατικά και 1.400 νομαδικά πρόβατα, 500 στατικές και 1.500 νομαδικές κατσίκες, 40 χοίρους ενώ 5 οικογένειες διατηρούν κουνέλια. Από γεωργικής άποψης διαθέτει 10 κερασιές, 10 ροδακινιές, 150 κορομηλιές, 3.500 ελαιόδεντρα, 300 στρέμματα με αμπέλια, 25 φυτείες σουλτανίνας και 120 με μαύρη κορινθιακή σταφίδα, 50 κήπους και 500 ποτιστικά.

Οι Πρόεδροι της Κοινότητας Ασπροκάμπου. Πριν να υπαχθεί η Κοινότητα Ασπροκάμπου σαν Τοπικό Διαμέρισμα στο Δήμο Στυμφαλίας ήσαν τα εξής (με υπογράμμιση είναι ο εκλεγείς Πρόεδρος Κοινότητας):
• 15 Οκτωβρίου 1978: 1) Φιλοπροοδευτικοί, Κωνσταντίνος Καλαντζής 112 ψήφους, ποσοστό 41,48% και 3 Συμβούλους 2) Συνεργασία, Παναγιώτης Πυργάκης 80, 29,63% και 2 Συμβούλους 3) Εθνική Πρόοδος, Κωνσταντίνος Παπαδόπουλος 78, 28,89% χωρίς Σύμβουλο.
• 17 Οκτωβρίου 1982: 1) Πρόοδος, Αδάμ Ματζικόπουλος 169, 58,08% και 5 Συμβούλους 2) Ριζική Ανανέωση, Ανδρέας Καραχοτζίτης 122, 41,92% και 2 Συμβούλους.
• 12 Οκτωβρίου 1986: 1) Αναγέννησις, Ανδρέας Πυργάκης 184, 62,16% και 5 Συμβούλους  2) Πρόοδος, Παναγιώτης Πυργάκης 112,  37,84% και 2 Συμβούλους.
• 14 Οκτωβρίου 1990: 1) Δημοκρατική Συμπαράταξη, Ιωάννης Πραχαλιάς 190, 59,38% και 5 Συμβούλους 2) Ενότητα, Σπυρίδων Δούρος 130, 40,63% και 2 Συμβούλους.
• 16 Οκτωβρίου 1994: 1) Ανανέωση, Γεώργιος Καλαντζίδης 168, 53,50% και 5 Συμβούλους 2) Προοδευτική Κίνηση, Σπυρίδων Δούρος 146, 46,50% και 2 Συμβούλους.
- Την περίοδο των Καποδιστριακών Δήμων, ο Ασπρόκαμπος έχει ενταχτεί σαν Τοπικό Διαμέρισμα στο Δήμο Στυμφαλίας.
Α) Εκλογές 11 και 18 Οκτωβρίου 1998. Για την περίοδο 1999-2002 Πρόεδρος του  πενταμελούς Τοπικού Συμβουλίου του Τοπικού Διαμερίσματος Ασπροκάμπου και ταυτόχρονα Δημοτικός Σύμβουλος εκλέγεται ο Ιωάννης Κωστούρος από τον συνδυασμό Στυμφαλία των Πολιτών του Κωνσταντίνου Λέγγα του Μάρκου που στον Ασπρόκαμπο έλαβε 71 ψήφους. Από τον ίδιο συνδυασμό αναπληρωματικοί είναι οι Σπύρος Δούρος, Δημήτριος Πυργάκης, Κωνσταντίνος Πραχαλιάς και Δημήτριος Σταματόπουλος. Από τον συνδυασμό Δημοκρατική Αναγέννηση Στυμφαλίας του Απόστολου Χρόνη του Θεοδώρου, που στον Ασπρόκαμπο έλαβε 141 ψήφους, εκλέγονται οι Παναγιώτης Δούρος, Γεώργιος Μπίζιος και Χρήστος Μπίζιος ενώ αναπληρωματικοί είναι οι Κωνσταντίνος Καραχοντζίτης, Ανδρέας Πανόπουλος και Βασίλειος Σταύρου. Από τον συνδυασμό Κοινοτική Συνεργασία για τη Στυμφαλία του Δημητρίου Λεπεσιώτη του Γεωργίου, που στον Ασπρόκαμπο έλαβε 71 ψήφους. εκλέγεται ο Αντώνιος Πυργάκης ενώ αναπληρωματικοί είναι οι Νικόλαος Χουσαλάς και Δημήτριος Πυργάκης. Ο συνδυασμός Νέα Πορεία στο ψηφοδέλτιο των δημοτικών συμβούλων έλαβε στον Ασπρόκαμπο έλαβε 40 ψήφους,
Β) 13 Οκτωβρίου 2002. Για την περίοδο 2003-2006 Πρόεδρος του Τοπικού Συμβουλίου του Τοπικού Διαμερίσματος  Ασπροκάμπου εκλέγεται ο Χρήστος Μπίζιος με 46 σταυρούς από τον συνδυασμό Ένωση για τη Στυμφαλία του Φώτιου Σαρλά του Βασιλείου. Σύμβουλος εκλέγεται από τον ίδιο συνδυασμό ο Δημήτριος Πυργάκης με 44 σταυρούς ενώ αναπληρωματικοί είναι οι Νικόλαος Λάμπρου 34 και Ιωάννα Πυργάκη 28. Από τον συνδυασμό Στυμφαλία των Πολιτών του Κωνσταντίνου Λέγγα του Μάρκου εκλέγεται ο Βασίλειος Πυργάκης με 45 σταυρούς ενώ αναπληρωματικοί είναι οι Σπυρίδων Δούρος 40, Μαρία Μαργιάννη 16 και Νικόλαος Χουσαλάς 15.
Γ) 15 Οκτωβρίου 2006. Για την περίοδο 2007-2010 Πρόεδρος του Τοπικού Συμβουλίου του Τοπικού Διαμερίσματος Ασπροκάμπου εκλέγεται ο Κωνσταντίνος Καραχοντζίτης του Νικολάου με 63 σταυρούς και Σύμβουλος ο Ιωάννης Πραχαλιάς του Αθανασίου με 34 σταυρούς από τον συνδυασμό Αναγέννηση Στυμφαλίας ο Ηρακλής του Χρήστου Ρουμπέκα του Σταύρου. Από τον ίδιο συνδυασμό αναπληρωματικοί είναι οι Ιωάννης Πυργάκης του Αθανασίου 26 και Σταυρούλα Σιάση του Μιχαήλ 11. Από τον συνδυασμό Στυμφαλία των Πολιτών του Κωνσταντίνου Λέγγα του Μάρκου εκλέγεται η Σοφία Μπέξη του Γεωργίου με 34 σταυρούς και αναπληρωματικοί είναι οι Σπυρίδων Δούρος του Γεωργίου 32, Χρήστος Μπίζιος του Γεωργίου 24 και Δημήτριος Κλειούφης του Αθανασίου 16.
- Στις πρώτες εκλογές του Καλλικρατικού Δήμου Σικυωνίων (7 και 14 Νοεμβρίου 2010) που συνένωσε τους Δήμους Σικυωνίων, Στυμφαλίας και Φενεού και για την περίοδο 1.1.2011-31.8.2014 εκλέγεται μόνο ένας εκπρόσωπος της Δημοτικής Κοινότητας  Ασπροκάμπου. Ο συνδυασμός Συμμαχία Νέων Σικυωνίων του εκλεγέντος Δημάρχου Σπύρου Σταματόπουλου του Παναγιώτη έλαβε 103 ψήφους και εκλέγει τον εκπρόσωπο. Ο συνδυασμός Δημοτική Ενότητα Σικυωνίων Στυμφαλίας Φενεού του Χρήστου Ζαχαριά του Αριστείδη έλαβε 56 ψήφους και ο συνδυασμός Νέα Αυτοδιοικητική Πορεία του Αναστασίου Χωρέμη του Ιωάννη έλαβε 52 ψήφους. Εκπρόσωπος είναι ο Νικόλαος Καραχοντζίτης του Κωνσταντίνου με 52 σταυρούς από τον συνδυασμό του Σπύρου Σταματόπουλου. Αναπληρωματικός από τον ίδιο συνδυασμό είναι Παναγιώτης Δούρος του Φιλίππου με 44 σταυρούς. Από τον συνδυασμό του Χρήστου Ζαχαριά η υποψήφια Σοφία Μπέξη του Γεωργίου έλαβε 49 σταυρούς. Από τον συνδυασμό του Αναστασίου Χωρέμη ο υποψήφιος Χρήστος Μπίζιος του Γεωργίου έλαβε 40 σταυρούς.

Οι πρώτοι κάτοικοι. Από το συνδυασμό των στοιχείων των Γενικών Αρχείων του Κράτους και του Μητρώου Αρρένων της Κοινότητας προκύπτει ότι πρώτοι κάτοικοι του χωριού που έζησαν και την Επανάσταση του 1821 ήσαν οι Στάθης Αρβανίτης, Παναγιώτης Κωνσταντάρας, Δημήτριος και Βασίλειος Πανόπουλος, Λυμπέριος, Νικόλαος και Ιωάννης Μαργιάννης, Γεώργιος και Δημήτριος Μπακαλής, Μιχαήλ και Ιωάννης Καλαντζής, Φώτιος Δούρος, Αναστάσιος, Δημήτριος, Ηλίας και Ιωάννης Πυργάκης, Κωνσταντίνος και Δημήτριος Σταματόπουλος, Γεώργιος και Αθανάσιος Γεωργίτσας, Κωνσταντίνος Γιαννακόπουλος, Αναστάσιος, Δημήτριος και Παναγιώτης Μπίζιος, Μιχαήλ Σταθόπουλος, Αναστάσιος Ζαφειρόπουλος, Γεώργιος Καραμητσιάνης, Πέτρος Πετρόπουλος, Νικόλαος και Βασίλειος Χειρόπουλος, Βασίλειος Καραχοντζίτης, Σπυρίδων, Γεώργιος και Λυμπέριος Παπαδόπουλος, Γεώργιος Μαντζικόπουλος, Ταξιάρχης Καραχοντζίτης, Σπυρίδων Λαλιώτης. Επίσης, το  1824 στο στρατόπεδο των Δερβενοχωρίων που αρχηγός του ήταν ο στρατηγός Διονύσιος Ευμορφόπουλος υπηρετούσαν οι Ασπροκαμπίτες Μπόρνες, Καθαράκος και Γιάννης Καθαράκος (ΓΑΚ, φάκελος 146). Τα ονόματα αυτά δεν απαντώνται αργότερα και πιθανόν ο Μπόρνες να άλλαξε επίθετο ενώ ο Καθαράκος να εγκαταστάθηκε σε άλλο χωριό.

«Άσπρη Βούλα» και «Γραμμένο Λιθάρι» - Δυό ιστορικά αινίγματα στον Ασπρόκαμπο

( Από την ιστοσελίδα : www.psarikorinthias.gr )

«Άσπρη Βούλα» και «Γραμμένο Λιθάρι» ή «Κοτρώνα». Δυό (ή και ένα) αινίγματα πολύ κοντά μας στον γειτονικό μας Ασπρόκαμπο. Κανείς δεν ξέρει αν η «Άσπρη Βούλα» είναι ανθρώπινη κατασκευή και κανείς δεν ξέρει με βεβαιότητα τι ακριβώς αναφέρεται στο «Γραμμένο Λιθάρι»…

Η "Άσπρη Βούλα"

Υπάρχει ο απλός ταξιδιώτης ή περιηγητής ή και κάτοικος της περιοχής που αναφέρει ότι βλέπει ή ότι έχει ακούσει σχετικά από τους παλαιότερους…
Υπάρχει όμως και η βιβλιογραφία που μεταφέρει με ασφάλεια στο μέλλον παλιές αναζητήσεις, παλιές εκτιμήσεις αλλά πολλές φορές και ασφαλή συμπεράσματα…
Σε καταχώρηση που μας έστειλε ο Ασπροκαμπίτης συμπατριώτης μας γιατρός ΩΡΛ Τάσος Πυργάκης από το πολύ καλό site «Εν Αθήναις»  αναφέρεται σχετικά :
«Ένα ηλιακό ρολόι; Μία επιγραφή σε άγνωστη γλώσσα; Στο ίδιο μέρος. Κοντά στην αρχαία Τιτάνη, την πρώτη πόλη των Τιτάνων… Ιστορία επιστημονικής φαντασίας;
Τόπος: Ασπρόκαμπος Κορινθίας
Πάνω στο όρος Γαβριά, σε ένα κάθετα κομμένο βράχο, υπάρχει μία άσπρη κηλίδα, μεγάλων διαστάσεων. Η κηλίδα αυτή είναι ορατή από ολόκληρο το χωριό.
Λέγεται ότι, οποιαδήποτε εποχή του έτους, όταν πέφτουν οι ακτίνες του ήλιου στην λευκή βούλα του βουνού, η ώρα είναι η δωδεκάτη μεσημβρινή!
Κανείς δεν ξέρει πότε και ποιοι δημιούργησαν την λευκή βούλα που καταγράφεται σε κείμενα εκατοντάδων ετών. Μερικοί λένε ότι πρόκειται απλώς για …λειχήνες και άλλοι ότι πρόκειται για ένα ηλιακό ρολόι τεραστίων διαστάσεων!

Ακριβώς κάτω από την λευκή κηλίδα, υπάρχει ένας αινιγματικός πυραμιδοειδής βράχος που οι ντόπιοι αποκαλούν «κοτρώνα». Επάνω του είναι χαραγμένη μία επιγραφή, σε μία γλώσσα που κανείς δεν έχει μεταφράσει μέχρι τώρα. Λέγεται ότι βρίσκεται εκεί πριν ακόμη υπάρξει ο οικισμός και στους ντόπιους κυκλοφορεί μία ιστορία ότι κάποτε  κάποιοι «καθηγητές» είχαν προσπαθήσει να μεταφράσουν την εγχάρακτη γραφή αλλά χωρίς επιτυχία…
Όλα χαμένα μέσα στο πέρασμα του χρόνου... Αν ήμασταν οπαδοί του Νταίνικεν, μπορεί να μυρίζαμε την απροσδιόριστη παρουσία αρχαίων εξωγήινων στην περιοχή.
Αν ήμασταν συνωμοσιολόγοι θα διαισθανόμασταν έναν αρχαίο πολιτισμό, τους κώδικες ξεχασμένων και καλά κρυμμένων γνώσεων.
Αλλά είμαστε απλοί περιηγητές. Και απλώς καταγράφουμε αυτά που βλέπουμε και ακούμε. Για να έχουμε κάποτε, τις δικές ιστορίες να διηγούμαστε…

Προσπαθώντας να συνδέσουμε το παραπάνω πολύ ενδιαφέρον κείμενο με την υπάρχουσα ιστορική βιβλιογραφία αλλά και με την παράδοση στην περιοχή του Ασπροκάμπου προέκυψαν τα εξής:
Με το θέμα έχουν ασχοληθεί:
- Ο M.Rangabe, στο βιβλίο του “Souvenirs d’ une excursion d’ Athenes en Arcadie” Paris MDCCCLVII
- Ο ιστορικός Κων.Παπαρρηγόπουλος στο βιβλίο του «Περί της εποικήσεως Σλαβικών τινών φυλών εις την Πελοπόννησον» Εν Αθήναις, 1843
- Ο Διον. Ζακυθηνός στο βιβλίο του « Οι Σλάβοι εν Ελλάδι », Αθήναι 1945
- Ο Τάκης Μπουγιούκος – Φενεάτης στο βιβλίο του « Στυμφαλία, η κοιλάδα της μοναξιάς και της γαλήνης » Αθήναι, 1980
Από μια σύνοψη των αναφερόμενων στα παραπάνω πολύτιμα βιβλία προκύπτουν τα εξής ιστορικά στοιχεία:
Το 531 μ. Χ. μια φοβερή επιδημία πανούκλας έπληξε καίρια τον Ελληνικό χώρο και ιδιαίτερα την Πελοπόννησο. Είχε πολύ μεγάλη διάρκεια (52 ολόκληρα χρόνια) και αποδεκάτισε το γηγενή πληθυσμό. Λίγα μόλις χρόνια μετά την εξάλειψη του λιμού, περίπου το 586, τα πρώτα στίφη των Σλάβων ως συνοδοί των επιδρομέων Αβάρων, εισέβαλαν  στην Βαλκανική χερσόνησο και κατά συνέπεια και στην Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Παρέμειναν  όμως μετά την εισβολή σε βορειότερα του Μοριά γεωγραφικά σημεία της Αυτοκρατορίας.

Η Σλαβική διείσδυση στον Ελληνικό χώρο
 

Η ευκαιρία για την κάθοδό τους στην Πελοπόννησο τους δόθηκε το 746-747 μ.Χ. μετά – και πάλι – από ένα μεγάλο λιμό που είχε έλθει αυτή τη φορά από τη Σικελία και την Καλαβρία. Ο μετέπειτα Αυτοκράτορας του Βυζαντίου αλλά και διανοούμενος Κωνσταντίνος Ζ΄ ο Πορφυρογέννητος (905 – 959) στο «περί θεμάτων» έργο του, αναφέρει χαρακτηριστικά για εκείνη την εποχή :
« …   εσλαβώθη δε πάσα η χώρα και γέγονε βάρβαρος, ότε ο λοιμικός θάνατος, πάσαν εβόσκετο την οικουμένην …»

Ο Κων. Παπαρρηγόπουλος γράφει σχετικά:
«… η Βυζαντινή κυβέρνησις επροκάλεσε και διεύθυνε την πρώτην και κυρίαν ταύτην μετανάστευσιν δια να κατοικίση τα μέρη της Πελοποννήσου, τα υπό του λοιμού τότε ερημωθέντα…»
Ενθαρρυμένοι λοιπόν από τους Βυζαντινούς, οι Σλάβοι κατεβαίνουν κατά μεγάλες ομάδες, σέρνοντας μαζί τους τις οικογένειες και τα γιδοπρόβατά τους, με σκοπό να εγκατασταθούν εκεί. Για να το πετύχουν αυτό πολλές φορές κτυπούσαν τους εναπομείναντες ντόπιους που έλεγχαν μία συγκεκριμένη περιοχή. Δεν αφάνιζαν όμως τον πληθυσμό της περιοχής. Και γι’ αυτό δεν εγκαταστάθηκαν σε πεδιάδες. Έπιαναν τα ριζά των ορεινών όγκων και άφηναν τους κάτοικους να συνεχίζουν τη ζωή τους. Όταν καταλάμβαναν μία περιοχή εγκαθιστούσαν εκεί ένα κάποιο κρατικό μόρφωμα παρόμοιο με κείνο που βρίσκει κανείς στα κατοπινά χρόνια στο Σούλι της Ηπείρου.
Οι ομάδες των Αβαροσλάβων που κυριάρχησαν, αριθμητικά ήταν ελάχιστες έναντι του πληθυσμού που επέζησε. Με την δύναμη των όπλων και κρατώντας βασικά ορεινά σημεία υπέτασσαν τα γύρω χωριά και τα υποχρέωναν να τους πληρώνουν φόρους. Ήταν και παρέμειναν ως το τέλος ένα είδος στρατού κατοχής.
Γενικά οι ομάδες αυτές των Αβαροσλάβων εκδιώχτηκαν αργότερα από το βυζαντινό στρατό. Στον Μοριά έμειναν μικρές μόνο ομάδες, ποιμένες στα ορεινά σημεία. Οι ομάδες αυτές μετά από αρκετά χρόνια, αφομοιώθηκαν στον ελληνικό κορμό, ξέχασαν τη γλώσσα και τις παραδόσεις τους και έμαθαν τα Νεοελληνικά.
Οι Σλάβοι δεδομένου ότι ήταν νομαδικός λαός δεν άφησαν σε γενικές γραμμές πολιτιστικά «ίχνη» της καθόδου τους.
Ο ιστορικός & πολιτικός Διον. Α. Ζακυθηνός (1905-1993) λέει για αυτούς:
«… πτωχοί εις πνευματικάς εκδηλώσεις, εστερημένοι προηγμένου γλωσσικού οργάνου, λαός ανεπίδεκτος πολιτικής συγκροτήσεως και πολιτικού βίου, έζησε ζωήν ληστρικών ή ποιμενικών και γεωργικών ομάδων, διαιτωμένων εις τας χαράδρας και τας κορυφάς των Ελληνικών βουνών. Εκεί αφήκε και τα ελάχιστα μαρτύρια της διαβιώσεώς του. Συνίστανται δε ταύτα εις γλωσσικά τινά κατάλοιπα»
Όπως φαίνεται, ένα από αυτά τα ελάχιστα κατάλοιπα της παρουσίας των Σλάβων στην Πελοπόννησο βρίσκεται στην περιοχή μας και συγκεκριμένα στον γειτονικό μας Ασπρόκαμπο.
Γράφει σχετικά ο M.Rangabe :
«… Λίγο νότια από το χωριό (Ασπρόκαμπος) και στους πρόποδες του βουνού Γαβριάς, που υψώνεται ανατολικά του, είδαμε στην πεδιάδα ένα μνημείο από τα πιο παράξενα.
Είναι ένας βράχος ύψους 12 ποδών κομμένος σε φόρμα στύλου στρογγυλού και ατόφιου, του οποίου η βάση ογκοδέστερη που μπορεί να υπάρξη, ύψους 6 ποδών, είναι επίπεδη και στις δύο πλευρές, δυτική και νότια. Στη μεσημβρινή πλευρά είναι χαραγμένα 7 γράμματα, από τα οποία το πρώτο έχει μάκρος 0,27μ. και τα άλλα 0,12μ. περίπου. Αυτή η επιγραφή μου φάνηκε τόσο πολύ αινιγματική, γιατί στο ένα κομμάτι της πέτρας, της οποίας η μία από τις επιφάνειες είναι στρογγυλή και οι άλλες τετραγωνισμένες, έχουν ξαναχαράξει τα 4 τελευταία γράμματα. Δεν μπορώ να καταλάβω ποια Ελληνική λέξη μπορούν να εκφράζουν αυτά τα τελευταία γράμματα. Παρ’ ελπίδα θα μπορούσα να την πάρω για μια επιγραφή σλαβική, την μοναδική αυτής της γλώσσας, που βρίσκεται σε όλη την Ελλάδα.
Τα τελευταία γράμματα θα εκφράζουν, μάλλον με χαρακτήρες Ελληνικούς, τη σλαβική λέξη COROD που σημαίνει πόλις. Ότι η πεδιάδα της Στυμφαλίας κατείχετο από τους Σλάβους μας το επιβεβαιώνει το όνομα Ζαρακάς. Γνωρίζουμε εξ άλλου, ότι κατά την εποχή της μεγάλης αίγλης και δυνάμεως αυτών των αποικιών στην Πελοπόννησο, η Κόρινθος χωρίς αμφιβολία και τα χωριά που την περιστοιχίζουν δεν κατοικήθηκαν ποτέ από αυτούς. Αυτό επιβεβαιώνεται από το ότι δεν υπάρχει ούτε ένα όνομα σλαβικό ανατολικά της Στυμφαλίας.
Θα μας επιτραπεί λοιπόν να πιστεύουμε ότι οι Σλάβοι ύψωσαν σ’αυτό το σημείο , αυτό το χονδροειδές μνημείο για να μας δείξουν τα σύνορα της επικράτειάς τους ή της πόλεώς τους ή ακόμα για να υπογραμμίσουν τη γραμμή του εδάφους τους και της πόλεως που γι’ αυτούς πρέπει να είναι η Κόρινθος. Αυτό είναι μάλλον ένα μέρος από το όνομα της Κορίνθου αλλοιωμένο στο στόμα τους, το οποίο αναγνωρίζουμε στα τρία πρώτα σημεία της πρώτης επιγραφής και στα δύο τελευταία της δεύτερης» 

Αποτύπωση του μνημείου του Ασπροκάμπου, από το βιβλίο
του M.Rangabe, “Souvenirs d’ une excursion d’ Athenes en Arcadie” 

 

Οι παλαιότεροι Ασπροκαμπίτες θυμάμαι προσωπικά σαν παιδί να ονομάζουν αυτό το –όπως φαίνεται- Σλαβικό μνημείο ως «Γραμμένο Λιθάρι» αλλά όπως μας ενημέρωσε ο Τάσος Πυργάκης ονομαζόταν πάντα «Κοτρώνα».
Ο συσχετισμός της «Κοτρώνας» με την «Άσπρη Βούλα» ως ενιαίο μνημείο, πιθανόν δεν είναι δεδομένη. Είναι δεδομένο βέβαια ότι οι παλαιότεροι κάτοικοι που δεν είχαν ρολόγια συμπέραιναν κατά προσέγγιση την ώρα κοιτάζοντας προς την « Άσπρη Βούλα»…
Ήταν πολύ συναρπαστικό για εμάς τα –τότε- παιδιά, μαζεύοντας λαθούρια στον Ασπροκαμπίτικο κάμπο (πριν γίνει αμπελώνας) ο γεροντότερος του «συνεργείου» να κοιτάζει την  «Άσπρη Βούλα» και να ανακοινώνει –επιτέλους- τη λήξη της εργασίας, λέγοντάς μας με βεβαιότητα, ότι η ώρα ήταν ήδη έξι το απόγευμα…
Μας άφησαν όμως οι Σλάβοι και κάποιες λέξεις που στα χωριά μας χρησιμοποιούμε ακόμα και σήμερα όπως:
Αστράχα, γράνα, καρούτα, ασβός, βαγένι, βάλτος, γκορτσιά, καρβέλι, κόρα, κουνάβι, κουτάβι, κουρνιάζω, λόγγος, μπουχός, σανός, σβάρνα, στούμπος, τσαντίλα, τσέλιγκας κ.ά.
Επίσης το επώνυμο Κωστούρος που συναντάται στον Ασπρόκαμπο, προέρχεται από τη Σλαβική λέξη kostur που σημαίνει «σκελετός»…


ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΚΟΥΡΤΗΣ


- Ευχαριστούμε τον συμπατριώτη, γιατρό ΩΡΛ Τάσο Πυργάκη για τη βοήθεια στη σύνταξη της καταχώρησης.